De onderliggende oorzaken van naaktlopen

Wandelen

Jeroen* is een 25-jarige man die zich in het verleden enkele malen heeft bezondigd aan exhibitionisme, naaktlopen dus. Om hem van dat gedrag af te helpen, wordt hij doorverwezen naar het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg.

Jeroen heeft een verleden in de geestelijke gezondheidszorg. Hij werd eerder al verschillende keren (gedwongen) opgenomen in de psychiatrie. De psychiater beschrijft een autistisch en psychotisch toestandsbeeld met schizofrene en paranoïde kenmerken. Hij werd in het verleden ook meermaals veroordeeld voor rijden onder invloed, stalking en agressie. Sinds 2013 is hij geïnterneerd omwille van een ernstig agressie-incident onder invloed van cocaïne. Op het moment van aanmelding bij het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg wordt hij opgevolgd door een mobiel psychiatrisch team.

Jeroen wordt aangemeld nadat hij zich twee keer naakt liet zien in het bijzijn van anderen. Eén keer ten aanzien van de poetsvrouw van het appartementsgebouw waar hij woont, een andere keer ten aanzien van een begeleidster van het mobiel team. Hijzelf verwoordt dat zijn geslachtsdeel in beide gevallen per ongeluk uit zijn boxershort hing.

Stap richting het CGG

Jeroen vindt het niet fair dat de psychiater hem onder druk zet om begeleiding te volgen bij het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg. Doet hij dat niet, dan bestaat de kans dat hij terug naar de gevangenis moet of opgenomen wordt. In eerste instantie blijft hij erbij dat hij niet seksueel opgewonden was op het moment van de feiten, dat hij geen verkeerde intentie had, en dat de fout minstens ook gedeeltelijk bij de anderen ligt. Hij vindt dat hij al een hele weg heeft afgelegd. Hij gebruikt geen drugs meer, er zijn geen agressie-incidenten meer geweest, hij houdt zich aan de regels.

Inzicht in eigen gedrag

In een tweede fase wordt uitleg gegeven over wat exhibitionisme is, waarom het strafbaar is en wat de impact kan zijn voor slachtoffers. Doorheen de gesprekken ziet hij ook in dat ze waarschijnlijk geschrokken zijn. In de dialoog over seksuele motieven die meespelen in het plegen van exhibitionisme, verwoordt Jeroen dat hij niet graag een erectie heeft. Het krijgen van een erectie is iets wat hem telkens opnieuw uit het niets overvalt, en waarbij hij zich heel ongemakkelijk voelt. Hij verwoordt zich ook heel ongemakkelijk te voelen tijdens het douchemoment na de baskettraining, in die zin dat hij zich bekeken voelt door de anderen. Daarom stopte hij enkele maanden eerder met basketten.

Naarmate de gesprekken met Jeroen vorderen, sijpelt het besef binnen dat anderen door zijn exhibitionistisch gedrag geschrokken zijn, en dat het zijn verantwoordelijkheid is om dat te voorkomen. Hij is bereid om zich te verontschuldigen. Bovendien beseft hij dat het onbehaaglijk gevoel van zich bekeken te voelen en het krijgen van een erectie mee aan de basis ligt van zijn agressie- en drugprobleem in het verleden.

Terug aanknopen met dagelijks leven

Jeroen leeft een teruggetrokken bestaan en vermijdt liefst contact met anderen. Op vraag van Jeroen bekijkt de CGG-psycholoog samen met hem hoe hij de draad van zijn hobby terug zou kunnen opnemen. Op welke manier hij zou kunnen omgaan met de kleedkamersituaties die voor hem heel moeilijk zijn. Of het nodig of wenselijk zou zijn om de trainer in vertrouwen te nemen. En vooral, hoe hij kan omgaan met situaties waarin de blikken op hem gericht zijn.

Later komen ook andere vragen aan bod. Hoe kan Jeroen zijn studies hervatten? En nog later: hoe kan hij ergens aan de slag gaan?

Vier jaar later

We zijn ondertussen vier jaar verder. Jeroen blijft de nood ervaren om af en toe te komen spreken, dat gebeurt een keer om 6 tot 8 weken. Het gaat dan over heel concrete situaties die zich voordoen of hebben voorgedaan, waarin hij zich onzeker en angstig voelde. De gesprekken bieden houvast. Om de drie maanden gaat hij naar zijn psychiater. Enkele maanden geleden werd de interneringsmaatregel stopgezet. Toch lijkt het hem zinvol om de begeleiding nog niet helemaal af te ronden.

Jeroen verhuist binnenkort naar een ruimer appartement, en hij heeft net promotie gemaakt op zijn werk. Hij heeft ondertussen een vriendin. De relatie gaat vrij goed. Bovendien heeft hij het basketten terug opgepikt. Er was geen herval in exhibitionisme, drugsfeiten noch agressie.

*Jeroen is niet de echte naam van de cliënt